You are currently viewing Einwandererzentralstelle
Gaulieter Arthur Greiser (z prawej) i SS-Brigadeführer Heinz Reinfarth (w środku) witają "milionowego" przesiedleńca (z lewej), marzec 1944 - Bundesarchiv, Bild 183-J09397 / CC-BY-SA 3.0

Centrum Imigracyjne

Akta dotyczące Centralnego Urzędu Imigracyjnego są przechowywane w Archiwum Federalnym. Najważniejsze fakty dotyczące fondów R 69 zostały tutaj podsumowane.

Podpis akcji:R 69
Oznaczenie:Centralne Biuro Imigrantów Litzmannstadt
Termin:1925-1945
Zakres:9 383 sztuki (stan na 2009 r.)

Co oznacza skrót EWZ?

Skrót EWZ oznacza "Centralne Biuro Imigrantów". W kontekście swojej genezy, EWZ jest usługą gromadzenia Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszyktóra zajmowała się rejestracją i naturalizacją "etnicznych Niemców". Zostało założone w październiku 1939 roku i miało swoją pierwszą siedzibę w Gotenhafen. Już w listopadzie 1939 roku biuro zostało przeniesione do Posen, a wiosną 1940 roku tymczasowo do Berlina. Ostatecznie jesienią 1940 roku główna siedziba została przeniesiona do Łodzi (później Litzmannstadt).

Posen Wartheland Przesiedlenia bałtyckie: obozy bałtyckie, DAI (Albrecht) 1940 - Bundesarchiv, zdjęcie 137-051843 / CC-BY-SA 3.0

Dzięki "latającym komisjom" EWZ rejestrowała ludzi na miejscu, a następnie wraz z Volksdeutsche Mittelstelle organizowała przemieszczanie ludzi, zwierząt i materiałów. Albo Mernschen musieli iść pieszo z bagażami i żywym inwentarzem w wędrówce do określonych punktów zbornych, albo byli przywożeni do tych punktów autobusami i pociągami. Oprócz logistyki, EWZ przejmowała również proces naturalizacji i zasiedlała ludność w "Starym Królestwie" lub na "Wschodzie" tzw. decyzjami osadniczymi. Podczas przesiedlenia osoby te przeszły również proces selekcji przeprowadzony przez lekarzy SS. Decydowali oni według kryteriów "rasowych", czy dana rodzina może się przesiedlić, czy nie.

Co znajduje się w aktach Centralnego Urzędu Imigracyjnego w Litzmannstadt?

Centralny Urząd Imigracyjny Litzmannstadt" posiada w Archiwum Federalnym Berlin-Lichterfelde własny zbiór akt o sygnaturze R 69, zawierający ponad 9.380 akt (stan na rok 2009). Zawiera on głównie informacje dotyczące planowania, organizacji i realizacji przesiedleń. Należą do nich dokumenty administracyjne, takie jak gazeciarze, raporty dotyczące historycznych i aktualnych dziejów osadnictwa, listy transportowe dla poszczególnych obszarów przesiedlenia oraz wykazy majątku. 

Dla jakich obszarów istnieją dokumenty z Centralnego Biura Imigrantów EWZ?

Akta Centralnego Biura Imigracyjnego obejmują między innymi następujące obszary:

➢ Estonia, Łotwa, Litwa (państwa bałtyckie)

Polska, Ukraina, Rumunia, Bułgaria, Związek Radziecki (Besarabia, Bukowina, Dobrudża, Galicja, rejon Narwi, Naddniestrze, Wołyń)

Bułgaria, Słowacja, Słowenia (Gotschee, Lublana)

➢ Serbia, Chorwacja, Bośnia

➢ Włochy (Południowy Tyrol)

➢ Francja, Alzacja, Lotaryngia, Luksemburg

➢ Szwajcaria

➢Grecja

Jakie akta istnieją jeszcze na temat przesiedleń 1939-1945?

Równocześnie z utworzeniem EWZ Heinrich Himmler (1900 - 1945) został 7 października 1939 r. obarczony "dekretem Führera" i mianowany "Komisarzem Rzeszy do spraw Konsolidacji Narodowości Niemieckiej" (RKF). Hitler powierzył Himmlerowi także zadania "Volksdeutsche Mittelstelle", która od 1936 roku odpowiadała za polityczne i finansowe wsparcie "Volksdeutschów" (VoMi). Zarówno RKF jak i VoMi mają swoje zbiory w Archiwum Federalnym. Fakty na temat RKF można znaleźć tutaj, Fakty o Vomi tutaj.

Do fonds R 69 nie włączono dokumentów osobowych Centralnego Urzędu Imigracyjnego, takich jak odpisy świadectw naturalizacji czy tzw. arkusze wzorcowe EWZ. Dokumenty te przypisane są do fondu R 9361-IV.